تحلیل

در تغییر فضای سیاسی ایران پس از مرگ ابراهیم رئیسی و جانشینی مسعود پزشکیان می‌توان اجرای دومین پروژه مهندسی‌ جمهوری اسلامی برای بازسازی خود را مشاهده کرد؛ پروژه‌ای با دو هدف: ترمیم پایه‌های مشروعیت و بازسازی سیستم اقتدار.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تازه‌ترین موضع‌گیری رسمی با لحنی همراه با بدبینی نسبت به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات هسته‌ای ابراز تردید کرد و گفت: «در دولت رئیسی مذاکرات غیرمستقیم بود ولی بی‌نتیجه؛ حالا هم گمان نمی‌کنم به نتیجه برسد و نمی‌دانم چه خواهد شد.»

در سالگرد کشته شدن مشکوک ابراهیم رئیسی، علی خامنه‌ای با ستایش از عملکرد او در برابر ایالات متحده، اعلام کرد که چشم‌انداز روشنی برای موفقیت مذاکرات میان جمهوری اسلامی و آمریکا نمی‌بیند. این اظهارنظر به‌عنوان نشانه‌ای مهم از افزایش احتمال شکست مذاکرات تلقی می‌شود.

یک سال از کشته شدن ابراهیم رئیسی، رییس‌ دولت پیشین جمهوری اسلامی در سانحه‌ای موسوم به «سقوط بالگرد در منطقه ورزقان» می‌گذرد. حادثه‌ای که با وجود گذشت ۱۲ ماه، علل وقوع آن هنوز در هاله‌ای از ابهام است اما شاید سوال مهم‌تر از «چگونه مردن رئیسی» این باشد که: چه کسی از مرگ او سود برد؟

اسرائیل در پی حمله خونین حماس در هفت اکتبر ۲۰۲۳ که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ شهروند اسرائیلی شد، وعده داد تمامی رهبران و فرماندهانی را که در طراحی و اجرای این حمله نقش داشته‌اند از بین خواهد برد، چه در نوار غزه و چه خارج از آن.

انحلال حزب کارگران کُردستان (پ‌ک‌ک)، پس از بیش از ۴۰ سال مبارزه مسلحانه تغییری بنیادین در مناسبات منطقه ایجاد کرده و نقطه عطفی در منازعه تاریخی میان کُردها و دولت ترکیه است. اما واکنش‌ها به این تحول تاریخی، طیف وسیعی از از خوش‌بینی محتاطانه تا بدبینی دوراندیشانه را شامل می‌شود.

آمریکا اعلام کرده که غنی‌سازی اورانیوم در ایران در هر سطحی، خط قرمز این کشور است و تحت هیچ شرایطی آن را نمی‌پذیرد. استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه به‌صراحت تاکید کرده است که حتی اجازه غنی‌سازیِ یک درصدی هم به جمهوری اسلامی داده نخواهد شد.

هنگامه قاضیانی یکی از نخستین بازیگران حامی خیزش «زن، زندگی، آزادی» است که با وجود سرکوب هنرمندان معترض از سوی جمهوری اسلامی و تجربه فشارهای مختلف از جمله احضار، بازداشت و زندان در ۹۰۰ روز گذشته، همچنان در مسیر دادخواهی گام برمی‌دارد و به نمادی از مقاومت در برابر ظلم بدل شده است.

مسئولین جمهوری اسلامی هنوز از سخنرانی ترامپ در ریاض که وضعیت فاجعه‌بار ایران را با پیشرفت کشورهای عربی منطقه مقایسه کرد، خشمگین هستند. در روزهای گذشته از پزشکیان تا عراقچی و بسیاری از فرماندهان ارشد سپاه که از صحبت‌های ترامپ ناراحت شده بودند، تلاش کردند به این سخنان پاسخ دهند.

در روزهای گذشته، اظهارات دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، درباره جمهوری اسلامی بار دیگر موضوع فساد ساختاری و فقدان شفافیت در ایران را به صدر اخبار بازگرداند. ترامپ در سفر خود به خاورمیانه، جمهوری اسلامی را «رژیمی فاسد»، «ویرانگر برای منطقه» و «درگیر در مافیای آب» توصیف کرد.

از زمان آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی»، زنان بسیاری بدون حجاب اجباری در مراسم‌ خاک‌سپاری در شهرهای مختلف ایران، تابوت عزیزان خود را بر دوش کشیده‌اند. در آخرین نمونه، زنان حاضر در مراسم شیوا ارسطویی، بدون حجاب اجباری، پیکر این نویسنده و مترجم را بر دوش خود گرفتند و به خاک سپردند.

با افزایش تحریم‌های بین‌المللی و تشدید فشارهای داخلی، ایران با یکی از دشوارترین شرایط اقتصادی خود در سال‌های اخیر روبه‌رو شده است، موضوعی که گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول نیز بر آن مهر تایید می‌زند.

سفر دونالد ترامپ به منطقه خلیج فارس و میزبانی باشکوه رهبران منطقه از او، به شکلی بی‌سابقه جمهوری اسلامی ایران و مقامات آن را در موضعی انفعالی و دفاعی قرار داده است.

خاورمیانه، به‌ویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، به صحنه‌ای کلیدی برای رقابت اقتصادی و ژئوپلیتیک آمریکا و چین تبدیل شده‌اند.

پس از نزدیک به نیم‌قرن کشمکش مسلحانه و عملیات نظامی و گفت‌وگوهای نافرجام، خبر انحلال پ‌ک‌ک بازتاب گسترده‌ای در ترکیه داشت. روزنامه‌ها با تیترهایی چون «آینده‌ای روشن در انتظار ماست» و «ترور تمام شد» این رویداد را به عنوان آغاز فصل تازه‌ای برای ثبات و توسعه ترکیه معرفی کردند.

در ۲۵ فروردین ۱۴۰۴، وکیل امیرحسین مقصودلو، مشهور به تتلو، اعلام کرد که «با پذیرش درخواست اعاده دادرسی از سوی رییس قوه قضاییه، حکم اعدام موکلش فعلا متوقف شده و پرونده وارد مرحله بررسی مجدد شده است».

سفر اخیر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، به عربستان سعودی، امارات و قطر، یک واقعیت مهم را برای منطقه و مردم ایران آشکار کرد: اینکه ذهنیت و نگرش حاکمان یک کشور تا چه اندازه می‌تواند در تعیین مسیر رفاه یا فقر مردم آن کشور موثر باشد.

دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، سفر خود را به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر آغاز کرده است. این سفر، صرفا یک رویداد دیپلماتیک ساده نیست، بلکه نماد جایگاه برجسته این کشورها نزد بزرگ‌ترین قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی جهان است.