پژوهش‌های جدید انجام شده در موسسه علوم و فن‌آوری بکمن، دیدگاه‌های پیشین درباره تاثیر احساسات بر حافظه را به چالش کشیده است. این مطالعات نشان می‌دهد که احساسات، برخلاف باور رایج، نه تنها حافظه را برای جزئیات زمینه‌ای مختل نمی‌کند، بلکه در جهت تقویت آن گام برمی‌دارد.
به گزارش نوروساینس نیوز، مطالعات تصویربرداری مغزی و رفتاری نشان می‌دهد که تجربیات عاطفی، ارتباط متقابل میان مناطق پردازش هیجان و یادآوری در مغز را فعال می‌کند و منجر به حافظه قوی‌تر برای اطلاعات زمینه‌ای می‌شود.
این پژوهش را یک تیم تحقیقاتی به رهبری پل بوگدان، دانشجوی پسادکترای دانشگاه دوک، با همکاری فلورین و ساندا دولکوس، استادان روان‌شناسی و علوم اعصاب دانشگاه ایلینوی اوربانا-شامپین، انجام دادند.
فلورین دولکوس، یکی از محققان اصلی این پروژه، گفت چگونگی تعامل میان احساسات و حافظه هنوز در حال آشکار شدن است.
او افزود: «ما در این پژوهش شرایطی را نشان دادیم که در آن می‌توان از فراموشی جزئیات زمینه‌ای جلوگیری کرد. این یافته نه تنها دیدگاه رایج را به چالش می‌کشد، بلکه پیامدهای عملی مهمی برای کنترل و هدایت انرژی احساسات در جهت بهبود حافظه دارد.»
در موقعیت‌های عاطفی، افراد معمولا تمایل دارند بیشتر روی موضوع اصلی، مانند تصادف ماشین، فریاد یک غریبه، یا گریه یک کودک تمرکز کنند و کمتر اطلاعات جانبی و زمینه‌ای را در نظر می‌گیرند.
اما این پژوهش که یافته‌های آن در مجله «اکسپریمنتال سایکولوژی: جنرال» منتشر شده است، نشان داد که این تمرکز انتخابی لزوما به معنای از دست دادن اطلاعات زمینه‌ای نیست.
محققان در سه پژوهش مرتبط، داده‌های رفتاری، توجهی و تصویربرداری مغزی را ترکیب کردند تا تصویری جامع از تاثیر احساسات بر حافظه و این تغییر توجه غیرارادی ارائه دهند.
آن‌ها از امکانات پیشرفته ردیابی چشم و اسکنرهای ام‌آر‌آی تسلا در موسسه بکمن استفاده کردند. یکی از مطالعات حتی از فن‌آوری نوظهور «ردیابی چشم مبتنی بر وب‌کم» بهره برد که به شرکت‌کنندگان امکان می‌داد از راه دور در آزمایش شرکت کنند.
نتایج این مطالعات نشان داد که احساسات، توانایی یادآوری جزئیات زمینه‌ای را افزایش می‌دهد.
در موقعیت‌های عاطفی که شرکت‌کنندگان به‌دقت به یاد می‌آوردند، داده‌های تصویربرداری مغزی نشان از تعامل بین مناطق پردازش احساسات و یادآوری در مغز دارد. این تعامل منجر به تقویت یادآوری جزئیات زمینه‌ای می‌شود.
این پژوهش کاربردهای بالقوه مهمی در زمینه‌های مختلف دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن، امکان بهبود حافظه در افراد مسن است.
با افزایش سن، به‌طور معمول توانایی به یاد آوردن جزئیات زمینه‌ای کاهش می‌یابد، اما این تحقیق نشان داد که با استفاده از راهبردهای مناسب، می‌توان این روند را کُند یا حتی معکوس کرد.
این یافته‌ها همچنین می‌توانند در درمان اختلالاتی مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مفید باشند.
این اختلال اغلب با پدیده‌ای به نام «بستر‌زدایی حافظه» همراه است که در آن خاطرات آسیب‌زا از زمینه اصلی خود جدا می‌شوند. این جدایی باعث می‌شود که این خاطرات به‌راحتی توسط محرک‌های غیر‌مرتبط فعال شوند.
درک بهتر ارتباط میان احساسات و حافظه زمینه‌ای می‌تواند به توسعه روش‌های درمانی جدید برای مقابله با این مشکل کمک کند.
ساندا دولکوس، یکی دیگر از محققان اصلی این پروژه، بر این باور است که این یافته‌ها چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای ارائه می‌دهند.
به گفته او، می‌توان از این دانش برای بهبود حافظه و رویارویی با مشکلات مرتبط با آن در زندگی روزمره و شرایط بالینی استفاده کرد.
محققان معتقدند که یکی از روش‌های بهبود حافظه برای جزئیات زمینه‌ای، توجه به تمام جنبه‌های یک تجربه است. این رویکرد افراد را تشویق می‌کند تا به جزئیات محیط اطراف خود دقت بیشتری کنند.
این شیوه نه تنها به درک عمیق‌تر لحظات کمک می‌کند، بلکه امکان بازیابی دقیق‌تر خاطرات را در آینده فراهم می‌آورد.
فلورین دولکوس در همین رابطه گفت: «داشتن ذهنیتی مبتنی بر حافظه، زمانی که چیزی را تجربه و بازیابی می‌کنیم، کلید موفقیت حافظه ما است. با آگاهی از این موضوع می‌توانیم راهبردهایی را برای بهبود حافظه خود در زندگی روزمره به کار بگیریم.»
این پژوهش همچنین نشان داد که چگونه می‌توان از قدرت احساسات برای تقویت حافظه استفاده کرد.
به جای اینکه احساسات را عاملی مزاحم در فرآیند یادگیری و به خاطرسپاری بدانیم، می‌توانیم از آن‌ها به‌عنوان ابزاری برای تقویت حافظه استفاده کنیم.